Kan ik eerder stoppen met werken? Een vraag die wij vaak krijgen van onze klanten. Misschien wordt het werk fysiek of mentaal zwaarder of wil je meer vrije tijd voor hobby’s en/of kleinkinderen. Maar kan je ook eerder met pensioen? Hoe regel je dat? En wat voor effect heeft dit op jouw inkomen?
Wanneer je eerder stopt met werken wil je verzekerd zijn van genoeg inkomen om te kunnen genieten van je vrije tijd. Er zijn verschillende manieren die mogelijk maken om eerder te stoppen met werken met behoud van genoeg inkomen voor nu en later. De mogelijkheden die goed bij je passen zijn afhankelijk van jouw financiële situatie en wensen voor de toekomst. Maar alles begint met inzicht krijgen in je eigen situatie.
De eerste plaats is het van belang om te bepalen hoeveel inkomen maandelijks nodig is voor de vaste lasten en hoeveel vrij besteedbaar budget nodig is om de huidige leefstijl voor te kunnen zetten. Hiervoor kan je een overzicht van de huidige uitgaven maken. Neem een maandgemiddelde van het afgelopen jaar, de uitgaven kunnen per maand namelijk verschillen door vakanties, feestmaanden en gemeentelijke heffingen. Bekijk vervolgens hoeveel vaste lasten er rond de pensioenleeftijd ook nog nodig zijn. Is de hypotheek afgelost? Hoeveel auto’s verwacht je te bezitten? Houd ook rekening met inflatie en oplopende kosten voor gas, water en licht. Tel 25% op bij het totaal voor onvoorziene kosten. Of maak gebruik van onze NBI-tool. Met deze tool kan je jouw jaarlijks gewenste netto inkomen bepalen, het inkomen dat je jaarlijks na belasting wenst.
De volgende stap is het in kaart brengen van de financiële situatie vóór en ná de AOW gerechtigde leeftijd. Is er sprake van een overschot of te weinig inkomen in die situatie? Dus komt er meer binnen dan nodig of juist niet? Of komt er (net) niet genoeg binnen om rond te komen. Kijk hiervoor naar het volledige pensioen. Pensioen bestaat uit drie pijlers; AOW, opgebouwd pensioen via de werkgever en bijvoorbeeld eigen opgebouwde spaargelden. Ook is het van belang om naar de financiële effect te kijken als je besluit om pensioen eerder in te laten gaan.
AOW staat voor Algemene ouderdoms wet en houdt in dat je vanaf de AOW gerechtigde leeftijd een basispensioen krijgt van de overheid. Dit bedrag wordt gezien als minimaal noodzakelijk om in Nederland rond te kunnen komen. De hoogte van de AOW is afhankelijk van de persoonlijke situatie. Er wordt gekeken of je alleenstaand, getrouwd of samenwonend bent en of je altijd in Nederland hebt gewoond of gewerkt. Het maximale AOW bedrag voor een alleenstaande die altijd in Nederland heeft gewoond of gewerkt bedraagt op dit moment (2021) € 1.226,60 netto per maand. Woon je samen of ben je getrouwd en heb je altijd gewoond of gewerkt in Nederland dan is het maximale AOW bedrag € 838,55 netto per maand. De hoogte van de AOW verandert jaarlijks en gaat mee met de ontwikkelingen van het minimumloon.
Naast het basispensioen van de overheid heeft ongeveer 90% van de werkgevers in Nederland een aanvullende pensioenregeling. Dit wordt geregeld bij een pensioenfonds of een verzekeraar. De meeste pensioenregelingen worden ondergebracht bij een collectief pensioenfonds omdat deze geen winstoogmerk heeft. Zowel werkgever als werknemer betaalt maandelijks een premie aan het pensioenfonds. Vaak betaalt de werkgever ongeveer tweederde van het aanvullend pensioen en betaal je als werknemer een derde van de pensioenpremie. Dit kan verschillen per werkgever, er zijn ook regelingen waarbij de werkgever 100% van de pensioenpremie betaald of waarbij het 50/50 is. Op de loonstrook kun je terugvinden hoeveel pensioenpremie je maandelijks hebt betaald. Bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd ontvang je maandelijks het aanvullende pensioen van het pensioenfonds. Stop je eerder met werken, dan bouw je minder lang pensioen op waardoor het aanvullende pensioenbedrag lager is.
Naast AOW en pensioenopbouw via de werkgever is er een mogelijkheid om het pensioen aan te vullen met maatregelen die je zelf kan treffen. Hierbij kun je denken aan lijfrentevoorzieningen, door te sparen, beleggen of door een hypothecaire lening af te lossen.
Met een lijfrentevoorziening kan je fiscaal vriendelijk sparen of beleggen. Een lijfrentevoorziening kun je afsluiten bij een bank of verzekeraar. Je spaart iedere maand of ieder jaar een bepaald bedrag waarmee je kapitaal opbouwt. Het bedrag wat je kan sparen beperkt zich tot de jaarruimte of de reserveringsruimte. Dit lijfrentekapitaal kun je vanaf een bepaalde tijd periodiek laten uitbetalen. Bijvoorbeeld als aanvulling op je pensioen of wanneer je eerder wilt stoppen met werken.
Lijfrente premies of stortingen op een lijfrentevoorziening mag je onder voorwaarden van het belastbare inkomen in box 1. Je betaalt dus geen belasting over het ingelegde bedrag. Pas op het moment dat je lijfrente uitkering ingaat betaal je belasting over de uitkeringen. Omdat er na het bereiken van de AOW-leeftijd een aangepast belastingtarief geldt is het in vaak fiscaal voordelig om de lijfrente uitkeringen pas na de AOW-leeftijd in te laten gaan.
Aan een lijfrentevoorziening kleven ook nadelen. Eenmaal ingelegde bedragen zijn bijvoorbeeld niet meer vrij beschikbaar voor andere doeleinden. Wil je het lijfrentekapitaal toch opnemen dan heeft dat nadelige fiscale gevolgen.
Via mijnpensioenoverzicht.nl kun je het tot nu toe opgebouwde AOW (pijler 1) en pensioen (pijler 2) vinden. Ook krijg je inzicht in het verwachte pensioenbedrag die je gaat ontvangen als je blijft werken tot de pensioengerechtigde leeftijd. Werk je minder lang, of wil je jouw pensioen eerder in laten gaan? Dan dalen de pensioenbedragen.
Al deze inkomsten (pijler 1, 2 en 3) samen zijn jouw pensioen. Komt er maandelijks meer binnen dan nodig dan spreek je van een overschot situatie. Dit is het meest wenselijk wanneer je eerder wilt stoppen met werken.
Als je eerder wil stoppen met werken is het ook van belang om naar andere aspecten van de financiële situatie te kijken, zoals de hypotheek, belasting op spaargeld maar bijvoorbeeld ook met het effect als gevolg van koopkrachtverlies. Veel mensen ondervinden last van koopkrachtverlies. Koopkrachtverlies ontstaat doordat het leven elk jaar duurder worden terwijl pensioenen als jaren niet meer stijgen, niet worden geïndexeerd. Daardoor kun je per saldo elk jaar minder kopen als het pensioen gelijk blijft.
Dus wat zijn de mogelijkheden om eerder te stoppen met werken?
De eerste optie is een mogelijke RVU regeling via de werkgever. Het vroegpensioen of RVU (Regeling Vervroegd Uittreden) is een regeling die werkgevers aan oudere werknemers aan kunnen bieden als de werknemer drie jaar of minder van hun AOW-leeftijd verwijderd zijn, om eerder te stoppen met werken. Omdat eerder stoppen met werken fiscaal niet door de overheid wordt gestimuleerd moet de werkgever normaal een RVU-heffing van 52% over deze uitkering betalen.
De wetgever is van mening dat veel oudere mensen zich niet hebben kunnen voorbereiden op het verhogen van de pensioenleeftijd waardoor er een RVU-versoepeling nodig is. Werkgevers betalen tot en met 31 december 2025 geen RVU-heffing tot een bruto bedrag wat gelijk is aan de netto AOW voor een alleenstaande.
De RVU uitkering kan bijdragen om de tijd overbruggen vanaf het stoppen met werken tot de AOW-leeftijd. Een RVU-regeling komt er dus op neer dat je met de werkgever afspraken kunt maken over drie jaar die je eerder wilt stoppen met werken terwijl je “AOW” ontvangt van de werkgever. RVU-regelingen zijn voornamelijk bedoeld voor werknemers die moeite hebben om de laatste jaren tot hun AOW “vol te maken”.
Een RVU-uitkering is in veel gevallen gelijk aan de hoogte van een AOW-uitkering. De uitkering is voor veel mensen onvoldoende hoog om maandelijks van rond te komen. Je kunt overwegen om de RVU-uitkering aan te vullen vanuit privé vermogen of met pensioen.
Wanneer je via een werkgever pensioen hebt opgebouwd bij een pensioenfonds kun je deze eerder laten uitkeren. De mogelijkheden voor het eerder laten uitkeren van het pensioen zijn afhankelijk van het pensioenfonds waar je bent aangesloten. Bij sommige pensioenfondsen is het mogelijk om vijf jaar eerder te stoppen met werken en bij sommige zelfs tien jaar. Hier hangt wel een prijskaartje aan.
Wanneer je vijf jaar eerder met pensioen gaat betaal je ook vijf jaar minder pensioenpremie waardoor je minder pensioen opbouwt. En juist in de laatste vijf jaar bouw je in veel situaties per saldo het meeste pensioen op. Daarnaast wordt door pensioenfondsen gerekend met een gemiddelde uitkeringsduur van 19 jaar. Op het moment dat je besluit om vijf jaar eerder met pensioen te gaan dan wordt het tot dat opgebouwde pensioenbedrag bedrag dus over 24 jaar verspreidt, als je het pensioen direct aansluitend op het moment van stoppen met werken uit laat keren. Je bouwt dus minder op én verdeelt de uitkering over een langere periode. Hierdoor daalt het jaarlijkse pensioenbedrag en dus ook was je kan besteden.
Wanneer je maximaal vijf jaar voor de AOW-leeftijd minder gaat werken heb je ook de mogelijk om te kiezen voor een deeltijdpensioen. Met een deeltijdpensioen heb je het beste van twee werelden. Je hebt de mogelijkheid om minder te gaan werken en je inkomen aan te vullen met pensioen. Hierdoor blijf je nog pensioen opbouwen gedurende de jaren dat je nog werkt terwijl je geniet van meer vrije tijd. Ook geeft het je de mogelijkheid om het werk rustig af te bouwen. Als je besluit om minder te gaan werken bouw je vanzelfsprekend minder pensioen op.
Belangrijk om rekening mee te houden is dat je over het pensioen dat je ontvangt voor de AOW-leeftijd meer belasting betaald. Vanaf de AOW-leeftijd ben je vrijgesteld van het betalen van de AOW-premie. In 2021 scheelt dit 17,9% bij een maximaal inkomen. Het kan voordelig zijn om het inkomen met spaargeld aan te vullen in plaats van met pensioen voordat de AOW leeftijd wordt bereikt. Dit hangt af van de persoonlijke financiële situatie.
Een derde mogelijkheid om eerder te stoppen met werken is het gebruiken van eigen spaargeld om de tijd te overbruggen tot de AOW-leeftijd of door het pensioen aan te vullen met spaargeld na de AOW leeftijd. Hoeveel spaargeld heb je eigenlijk nodig om eerder te stoppen met werken? Vraag jezelf hiervoor eerst af hoeveel inkomen je per maand nodig hebt en hoeveel eerder je met pensioen wilt.
Kan je toe met een inkomen van € 2000 per maand en wil je vijf jaar eerder stoppen met werken? Dan heb je grofweg 12 (maanden) x 5 (jaar) x 2000 = € 120.000 euro spaargeld nodig. Wil je drie jaar eerder stoppen met werken? Dan heb je 12 (maanden) x 3 (jaar) x 2000 = € 72.000 euro spaargeld nodig. Om echt duidelijk te krijgen hoeveel vermogen nodig is moet ook rekening gehouden worden met belasting op vermogen en koopkrachtverlies.
Uiteraard is het ook mogelijk om gebruik te maken van je eigen spaargeld om eerder met pensioen te gaan of als je besluit om minder te gaan werken. Onderstaand hebben we een voorbeeldberekening gemaakt.
Carla werkt op dit moment 40 uur en heeft een inkomen van € 3000. Ze wil minder gaan werken met behoud van haar besteedbare inkomen. Met nog drie jaar tot haar AOW-leeftijd heeft ze besloten elk jaar een dag minder te gaan werken en het inkomen aan te vullen vanuit haar spaargeld. Uit de berekening hieronder kun je zien dat ze hiervoor € 43.200* spaargeld nodig heeft.
| Salaris | Spaargeld | Spaargeld benodigd per jaar | ||
| 3 jaar tot AOW leeftijd | 32 urige werkweek | € 2.400,00 | € 600,00 | € 7.200,00 |
| 2 jaar tot AOW leeftijd | 24 urige werkweek | € 1.800,00 | € 1.200,00 | € 14.400,00 |
| 1 jaar tot AOW leeftijd | 12 urige werkweek | € 1.200,00 | € 1.800,00 | € 21.600,00 |
| Totaal benodigd spaargeld | € 43.200,00 |
*In deze berekening is geen rekening gehouden met vakantiegeld, belasting, spaarrente en koopkrachtverlies
Heb je niet voldoende spaargeld maar wel een flinke overwaarde op je huis? Dan kun je overwegen om de overwaarde op het huis te verzilveren met een tweede hypotheek of een verzilverhypotheek. Met een verzilverhypotheek kun je de overwaarde opnemen als aanvulling op het pensioen of eigen spaargeld terwijl je in het huis blijft wonen. De overwaarde die je kunt opnemen is de geschatte verkoopwaarde minus de hypotheek die nog op het huis staat. Een verzilverhypotheek wordt daarom ook wel een seniorenhypotheek genoemd.
Heeft jouw partner voldoende inkomen als je onverhoopt overlijdt? Hiervoor is het van belang om stil te staan bij het partnerpensioen, in het bijzonder bij het partnerpensioen op risicobasis. Als je overlijdt en je bent in loondienst dan krijgt de partner een uitkering. Stop je echter eerder met werken dan vervalt dat partnerpensioen. Er volgt in die situatie dan geen of een gedeeltelijk partnerpensioen, de langstlevende partner loopt daardoor het risico dat er bij overlijden onvoldoende inkomen is en in het ergste geval financiële problemen kunnen ontstaan.
Bepaalde afspraken zijn van invloed op de financiële haalbaarheid om te stoppen met werken. Ben je bijvoorbeeld gescheiden? Dan zijn er vaak afspraken gemaakt over de hoogte van het pensioen. Afhankelijk van de afspraken heb je meer of juist minder te besteden.
Zoals je hebt gezien zijn er vele mogelijkheden maar zijn ze allemaal afhankelijk van de persoonlijke financiële situatie. Een oplossing voor de één kan een minder goede oplossing zijn voor de ander.
Het is begrijpelijk dat al deze informatie wat veel is. Maar geen zorgen, wij helpen je graag met professioneel en persoonlijke begeleiding. Met meer dan 20 jaar ervaring maken wij deskundige financiële analyses die voor iedereen begrijpelijk zijn. En het eerste gesprek is altijd kosteloos. Maak direct een afspraak voor een kennismakingsgesprek en kijk wat wij voor jou kunnen betekenen. Eerder stoppen met werken hoeft geen droom te blijven.
Disclaimer: deze informatie is op geen enkele vorm vervanging van advies. Gebruik van de informatie is voor eigen verantwoordelijkheid van de gebruiker van de informatie. Rietveld Financiële Planning & Advies B.V. erkend op geen enkele wijze aansprakelijkheid voor mogelijke (vervolg)schade.
